Cyberia juni en juli

Flightcontroller spelen

Van een groeiend aantal Amerikaanse vliegvelden kun je tegenwoordig live op hun website bekijken hoe de verkeerssituatie in de lucht is. Op die sites draait een applicatie waarop een kaart van de directe omgeving van het vliegveld te zien is. Een zwerm bewegende vliegtuigjes trekt er z'n baantjes overheen. De vliegtuigjes zijn aanklikbaar, zodat je extra gegevens zoals vluchtnummer, vlieghoogte en bestemming kunt aflezen. Door de datum aan te passen kan vlucht-verkeersinformatie uit het verleden bekeken worden. Uit angst dat ze het terroristen op deze manier wel érg makkelijk maken om aanslagen te plegen (al is niet direct duidelijk hoe die er hun voordeel mee kunnen doen) wordt de live-informatie met een kleine vertraging getoond.

Op de website van het bedrijf dat het systeem ontwikkeld heeft, zijn de links naar de vliegvelden te vinden die er gebruik van maken. Hopen dat Schiphol er binnenkort bij komt te staan.




ACME


In oude tekenfilms van Warner Brothers, zoals Roadrunner, Bugs Bunny en Daffy Duck, speelt het geheimzinnige postorderbedrijf ACME een belangrijke rol. Telkens als een karakter in de tekenfilm iets nodig heeft; een hamer, een geweer, een aambeeld of een kruisraket, biedt de katalogus van ACME uitkomst. De herkomst van de naam van het bedrijf is altijd een soort mysterie gebleven.

Internet geeft antwoord op dit raadsel op de meest voor de hand liggende plek die je maar kunt denken: www.acme.com. De naam is geclaimd door een fan die wat onderzoek heeft gedaan. Zoek op de site naar "What does ACME mean?". Daar vind je tevens een link naar de 'Illustrated Catalog of ACME Products', een andere fansite die screenshots verzameld van alle verwijzingen naar ACME in alle tekenfilms ooit.




Japanse beatbox

Dokaka is een Japanner die als hobby covers opneemt van bekende nummers. Niks bijzonders op zichzelf. Hij gebruikt alleen z'n eigen stem, wat ook niet zo schokkend is. Het verschil zit 'm in de precisie waarmee hij ieder geluidje en ieder instrument van de oorspronkelijke uitvoering nauwkeurig imiteert. Vooral bij de wat ruigere westerse muziek is het resultaat heel apart. Dokaka's uitvoeringen van Metallica, Nirvana of Slayer moet je één keer in je leven gehoord hebben.


Waarschuwing: Dit slaapmiddel maakt u slaperig

In de Verenigde Staten - en in toenemende mate ook bij ons - is de angst van bedrijven om aangeklaagd te worden zo groot geworden dat ze op de verpakkingen van hun producten soms de krankzinnigste waarschuwingen vermelden. Wij kennen in Nederland al de absurde waarschuwingen op baby- en peuterspeelgoed: "niet geschikt is voor kinderen onder de drie jaar".

Een Amerikaanse organisatie die zich inzet om een eind te maken aan de soms bizarre claims die mensen aan bedrijven kunnen opleggen reikt ieder jaar prijzen uit aan de meest idiote waarschuwing.

Een kleine greep:

- een cd-speler met de waarschuwing: niet gebruiken als projectiel in een katapult

- een haard-aansteker: niet in de buurt van vuur gebruiken

- slaaptabletten: dit middel kan sufheid veroorzaken


De kleur van het web

In webtaal is het #9C9C9C, of rgb: 156,156,156. In gewone mensentaal is het grijs. Als je de beeldinformatie van alle websites over elkaar heen zou leggen en een gemiddelde zou berekenen is dat het resultaat. Dat wil zeggen, na het uitmiddelen van een dikke drieduizend pagina's bleef een loodgrijze pagina over waarin geen enkele kleur overheerst en die niet meer verandert. Een 'open-deur' resultaat zou je denken.

Maar de onderzoekers hebben nog wat aardige feitjes kunnen meten (ze waren toch bezig). Zo blijkt in één op de drie pagina's een Javascript error te zitten, één op de tien pagina's probeerde een pop-up te lanceren, na drieduizend pagina's hadden ze bijna vijfhonderd cookies op hun schijf staan.


Pratende foto's mailen

Het is een marketing-truc. Ze willen gewoon je mailadres scoren. Het zal wel weer spam opleveren. Maar het is wel heel grappig en het werkt erg mooi. En spam krijg je toch wel.

Naar deze site kun je foto's uploaden. In een speciaal online editing-tooltje geef je de omtrekken van het hoofd aan, en waar de ogen, mond en neus zitten. Vervolgens tik je een Engelstalig tekstje in het berichtenveld. Je ziet direct resultaat. De foto van jouw hond of baby-broertje spreekt de ingetikte tekst uit met een digitale stem. Niet alleen het mondje spreekt synchroon, maar het hele plaatje is geanimeerd. Het hoofd beweegt en de ogen knipperen en kijken om zich heen. Heel griezelig eigenlijk. Je kunt een linkt naar je creatie aan anderen mailen. Er is ook een serie voorbewerkte foto's.




Ballonmoleculen

Dit klinkt misschien idioter dan het is. De oeroude kunst van het ballonnenvouwen, vaak vertoond door niet-leuke clowns op kinderpartijtjes, heeft ook een wetenschappelijke toepassing. In plaats van hondjes, giraffen en obcene voorwerpen kun je er ook moleculen van bouwen. Deze site laat zien hoe, met een gallery voorbeelden waarin onder meer een indrukwekkende ballonnen-versie van een DNA molecuul. De site claimt dat niemand minder dan Francis Crick, één van de ontdekkers van de DNA-structuur, ze een mailtje heeft gestuurd: "It's really remarkable how you have been able to show the key elements of the double helix with balloons." En die kan het weten.

Feit is dat ballonnen best een aardige weergave zijn van het krachtenveld van bindingselectronen in moleculen. Bij zo'n clown zou je op straat toch even blijven kijken: "Dames en heren, en dan vouw ik nu de ballonnen in de derde verschijningsvorm van koolstof, het Buckminster-Fullereen!"


Elementen op een rij

In geen enkel scheikundelokaal mag hij ontbreken: de kaart met het periodiek systeem der elementen. Oneindig cooler is natuurlijk een vitrinekast met vakjes in de vorm van zo'n kaart; in ieder vakje zit dan een beetje van het element in kwestie. Dat soort kasten zie je wel op universiteiten en bij chemische bedrijven, maar ze zijn zelden compleet. Sommige elementen zijn moeilijk verkrijgbaar, te duur, te vluchtig of te gevaarlijk. Het bedrijf achter deze site maakt dit soort kasten op aanvraag. De topmodellen zijn uitgevoerd in prachtig hout, hebben flinke scheppen van alle elementen in de kastjes en vaak fraaie oplossingen voor wat moeilijkere elementen zoals de edelgassen. Kleinere elementenkisten voor op scholen zijn ook verkrijgbaar. Grappig detail: bij de zeer radioactieve elementen uit het einde van de lijst staat een bordje met de mededeling: 'If we had a visible quantity on display here, you would be dead.'


Een terabyte op je bureau

De Bigger Disk, noemen ze het bij LaCie. Het lijkt een redelijk toepasselijke naam voor deze externe harddisk configuratie met een maximale opslagcapaciteit van een terabyte. Zoals ze zelf zeggen: dat komt overeen met twee jaar continu muziek in MP3-formaat of ruim een maand lang speelduur in MPEG-2 video. Ideaal voor mensen die veel video moeten bewerken of andere geheugenvreters. Het zou allemaal zonder hoofdpijn plug en play moeten werken en het systeem wordt geleverd compleet met interfacekabels voor FireWire 400 en 800, USB 2.0 en iLink. Voor een dikke duizend Euro, wat neerkomt op iets meer dan een euro per gigabyte. Eigenlijk geen geld.


Kunststof electronica

Onderzoekers proberen al tientallen jaren om plastics te ontwikkelen om electronica-onderdelen te maken. Het zou de productie daarvan goedkoper en lichter maken, maar ook allerlei nieuwe toepassingen mogelijk maken. Kunststof schakelingen zouden in textiel verwerkt kunnen worden, of tot superplatte beeldschermen kunnen leiden.

Geleidend plastic bestond op zich al wel, maar het was nog niet mogelijk om het op een handige manier te verwerken. Zo waren ze niet oplosbaar, waardoor ze een stuk lastiger te fabriceren waren dan het spul waar colaflessen van worden gemaakt. Een voorbeeld van zo'n geleidend plastic is polyethyleendioxythiopheen - zeg maar PEDOT. Het was oplosbaar, in water. Maar water is een agressief goedje waar PEDOT niet goed tegen bestand is. Niet handig dus.

Oligotron is de naam van het spul dat het allemaal wel mogelijk moet gaan maken. Het is gemaakt door een Amerikaans bedrijf, TDA Research uit Colorado. Het lijkt op PEDOT, maar met aanpassingen die het ook oplosbaar maken in onschadelijke vloeistoffen. Speciale eigenschappen van het materiaal zorgen ervoor dat het verwerkt kan worden in allerlei nieuwe producten. Oligotrondeeltjes hebben een chemisch verbindingsstukje, waar met chemische reacties nieuwe onderdelen aan gekoppeld kunnen worden. Dat zouden bijvoorbeeld lichtgevoelige moleculen kunnen zijn die energie opwekken. Het resultaat is misschien een weefsel dat electriciteit uit zonne-energie haalt.

Onder invloed van ultraviolet licht kan Oligotron 'geprint' worden op allerlei andere materialen, wat de verwerking van ervan in producten vereenvoudigd. Het dus mogelijk om schakelingen op een oppervlak te etsen.

Oligotron is typisch een product in de laboratoriumfase. Op dit moment liggen er geen ontwerpen op de tekentafel voor oprolbare videoschermen of energie-opwekkende kledingstukken van het spul. Het is zelfs denkbaar dat ze er in het lab achterkomen dat het helemaal niet toepasbaar is. Misschien leuk om eens in de gaten te houden: in april 2004 lazen we het woord oligotron voor het eerst. Hoelang zal het duren voordat die naam even bekend is als nylon?

De mannen van TDA zijn in elk geval optimistisch over de toekomst.

Brian Elliott, van TDA: "De reactieve chemische groepen aan de uiteinden van het Oligotron geven andere wetenschappers de kans om nieuwe moleculen te maken door functionaliteiten aan het molecuul toe te voegen. Dit geeft chemici de gelegenheid om hun creativiteit te gebruiken om nieuwe materialen met geleidende polymeren te ontwikkelen."

Hij vond het dus ook mooi.


Panoramafoto's

Op zaterdag 20 maart 2004 zijn honderden fotografen over de hele wereld tegelijkertijd op stap gegaan om een foto te maken. Geen gewone plaatjes, maar panorama-opnamen die je met een speciale viewer of browser plugin moet bekijken. Je kunt het volledige beeld - 360 graden rondom het fototoestel - bekijken. Foto's waar je in rond kunt kijken dus.

Het is niet echt nieuw. Deze vorm van virtual reality bestaat al jaren op het web. Maar zoveel verschillende foto's bij elkaar, vaak in hele hoge resolutie, zie je niet vaak. De makers van de site hopen de wat vergeten techniek van de VR-panoramafoto weer nieuw leven in te blazen. Klik bij de site op de link The World Wide Panorama. De site zelf is trouwens een aardige database met beeldmateriaal uit de hele wereld.




Fotoklok


Een hele aardige internet-klok. De maker is een Amerikaanse jongen die zich overal in zijn woonplaats en tijdens een reis door Australië heeft laten fotograferen. Op iedere foto heeft hij een knullig handgeschreven karton in z'n handen met daarop een tijdsaanduiding: 22.15, bijvoorbeeld. Thuisgekomen heeft hij deze internet-klok gemaakt, waarbij iedere minuut een nieuwe foto wordt getoond waarop iemand een bordje met de juiste tijd omhoog houdt. Iedereen kan 'tijdfoto's' insturen, dus de verzameling groeit razendsnel. Om de klok onafhankelijk te maken van de tijdzone waar je leeft maakt hij gebruik van de systeemklok van je eigen computer. Iedereen ziet dus z'n eigen versie van de klok.


Snelheidsrecord gebroken

Met een snelheid van maar liefst 6,25 Gigabits per seconde (Gbps) tetterde in april een pakket data van Los Angeles in de Verenigde Staten naar Genève in Zwitserland. Een afstand van maar liefst elfduizend kilometer, waarmee de capaciteit van het netwerk werd geklokt op 68.431 terabit-meter per seconde. Om even een vertaalslagje te maken: dat is ongeveer tienduizend keer zo snel als een gemiddelde kabel- of ADSL-verbinding. De bestemming was een toepasselijke: het CERN in Zwitserland is de plek waar het web een jaar of tien geleden is uitgevonden.

Het record is er een slechts eentje in een reeks. Tegen de tijd dat je dit leest zal het ongetwijfeld al weer gebroken zijn. Verschillende instituten doen aan de wedstrijd mee. Niet voor zomaar voor de lol, al zullen ze bij iedere geslaagde poging wel een biertje op de goede afloop drinken, maar voor de wetenschap. De snelheidsrecords maken deel uit van de ontwikkeling van het Internet2. Het is een initiatief van universiteiten en industrie om de volgende generatie van het net te ontwikkelen. Zoals dat eerder gebeurde met het internet zoals we dat nu allemaal kennen, zijn het eerst de nerds die ermee mogen spelen. Als het af is mogen wij pas ervaren wat het betekent om tien megabit per seconde op je bureauscherm te krijgen. Voorlopig is Internet2 het speelterrein van de professionele datavreters. Binnenkort moet bijvoorbeeld de Large Hadron Collider, de nieuwste en grootste deeltjesversneller bij het CERN in Zwitserland gaan draaien. Onderzoekers uit de Verenigde Staten zullen via Internet2 de gigantische hoeveelheden data die door het apparaat gegenereerd zullen worden direct toegstuurd kunnen krijgen. Ook astronomen krijgen 'live' de beschikking over de data uit radiotelescopen. Om dat mogelijk te maken moet het internet een veel grotere capaciteit hebben dan op dit moment mogelijk is. Internet2 is de droom van iedere surfer en de nachtmerrie van film-, muziek- en softwareverkopers. Een DVD downloaden in minder dan een minuut? Nog een jaartje of tien en dan is het zover.


Escher op het net

Het grafische werk van Escher inspireert veel mensen tot huisvlijt. Hieronder een overzichtje van een aantal wat meer geïnspireerde pogingen om in de voetsporen van de grote Nederlandse meester te treden.

De universiteit van Leiden heeft een hoop wiskunde losgelaten op een werkstuk van Escher. Het resultaat is dat ze precies hebben kunnen achterhalen hóe het werk gemaakt is. Vervolgens hebben ze de computer een aantal variaties op het thema laten maken. Met een paar fraaie animaties.

Een zelfverklaarde nerd heeft het ambitieuze plan opgevat om allerlei werkstukken van Escher in Legostenen na te bouwen. Probleem is natuurlijk dat veel van Eschers werk in werkelijkheid onbestaanbaar vanwege het onmogelijke perspectief. Dat lost op een vaak ingenieuze wijze op. Het zijn indrukwekkende bouwwerken waar hij samen met een vriend maandenlang mee bezig is.

Hans Kuiper gebruikt computerprogrammaatjes om Escher-achtige plaatjes te maken. Ze zijn relatief eenvoudig en daardoor geschikt om de kunst af te kijken.

Tenslotte noemen we nog even de officiële Escher homepage. Heel veel werk van de grote meester zelf, vaak - maar helaas niet altijd - in heel behoorlijke resolutie.

De officiële Escher homepage
Escher computerkunst
Universitaire Escher
Lego Escher